Akademik

Ortopedi ve Travmatoloji, hareket sistemini olus¸turan dokulara ait dogˆumsal ve edinsel hastalıklar ile bu dokulara ait yaralanmaların tanı ve tedavisini kapsar. Hastanın öyküsü, fizik muayene ve laboratuar bulguları birlikte degˆerlendirilerek konservatif ve/veya cerrahi tedavi planlanı yapılır. Ortopedi ve Travmatoloji, sadece cerrahi degˆil, aynı zamanda konservatif tedavi yöntemleri, farmakolojik tedavi, hareket ve fiziksel fonksiyon bozukluklarının düzeltilmesi veya iyiles¸tirilmesi ile ortez ve protez uygulamalarını da kapsar. Bu anlamda, hem cerrahi hem de klinik uygulamaları bir arada bünyesinde barındırarak oldukça geniş bir uygulama yelpazesine sahip bir bilim dalıdır. Ayrıca bu hastalıkların ve yaralanmaların önlenmesi faaliyetleri analamında da koruyucu hekimlik uygulamaları ile yoğun çalışan bir bilim dalıdır. Prof. Dr. Nicholas Andry tarafından 1741’de yayınlanan kitapta kullanılan “L’Orthopedie” kelimesi latince kökenlidir ve tarihi süreçte “düzgün çocuk” manasının karşılığı olarak kullanılmaya başlanmıştır.(Şekil 1) Travmatoloji’de yine, latince “yaralanma” ile ilgili bilim dalı olarak ortopedi kelimesinin yanıbaşına yerleşmiştir. Ortopedi ve Travmatoloji Amacı ve Hedefleri Gerekli iletis¸im becerilerine sahip, doğru muayene yöntemleri sonrası ön tanı düşünen, ilgili tetkikleri ve gerekli konsültasyonları isteyerek ayırıcı tanıları yapabilen ve kesin tanıyı koyabilen, hastaların tedavisini güncel bilgiyi takip ederek yapan/yönlendiren, cerrahi beceri açısından yetkin, komplikasyon gelis¸en hastaları takip ve tedavi edebilen uzmanlar yetis¸tirmektir. Uzmanlık adaylarını tıp ahlakı yönüyle iyi bir uygulayıcı haline getirmek; mesleki yas¸amda gerekli olacak bilgi, beceri ve tutumları kazanmaları ve gelis¸tirmeleri için yardımcı olmaktır. Bu amaca ulas¸mak için benimsenmesi gereken temel kavramlar; a. Ortopedi ve Travmatoloji’nin tüm alanlarında cerrahi veya cerrahi dıs¸ı tedavilerin egˆitimine olanak sagˆlanması, b. Ögˆrenme ve aras¸tırma becerilerinin egˆitim süreci içinde gelis¸tirilmesine yardımcı olunması, c. Yeni bilgi üretebilme ve bilgiyi eles¸tirel degˆerlendirilebilme yetenegˆinin kazandırılması, d. Etik kavramının her zaman ön planda tutulması, olmalıdır. Anabilim dalı olarak sunacağımız eğitim, klinik hizmet ve araştırma faaliyetlerinin, ulusal ve uluslararası standartlara uygun, son yeniliklerle uyumlu güncel bir şekilde sürdürülmesi, gelecekte ulusal ve uluslararası akreditasyon sertifikası almasıdır. İçerik Ortopedi ve Travmatoloji egˆitimi ile iç içe geçmiş en önemli temel bilimler; anatomi, fizyoloji, patoloji, mikrobiyoloji, biyokimya, biyomekanik, ve biyomateryallerdir. 1. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanlık Egˆitimi, kas iskelet sisteminde üst ve alt ekstremitelerin, omurga ve pelvise ait kemik ve eklemlerin, intervertebral diskin ve yumus¸ak dokuların tanı ve tedavisini kapsamalıdır. 2. Ortopedi ve Travmatoloji’nin ilgi alanına; travma, enfeksiyon hastalıkları, nörovasküler yaralanma, nöromüsküler ve metabolik kemik hastalıkları, dogˆumsal anomaliler, iyi ve kötü huylu kemik ve yumus¸ak doku tümörlerinin tanı ve tedavi yöntemleri girer. Bununla beraber pratik uygulamaların is¸leyis¸i, iskelet sisteminin görüntülenmesinin, biyokimya ve mikrobiyoloji laboratuar testlerinin yorumlanmasının, ortez ve protez kavramlarının, nörolojik ve romatolojik hastalıkların, tıbbi etik ve adli tıp uygulamalarının bilinmesini de gerektirir. Uygulama alanları Ortopedi ve Travmatoloji, çok geniş bir yelpazede faaliyet gösteren bir bilim dalı olduğu için bir çok alt branş şeklinde de çalışmalar yürütmektedir. Bunların her biri kendi alanında oldukça derinlemesine bilimsel eğitim ve araştırma faaliyetleri de yürütür. Alt branşlar; 1. Spor yaralanmaları ve artroskopik cerrahi 2. Ayak ve ayak bilek cerrahisi 3. Eklem rekonstrüksiyonu ve artroplasti 4. El cerrahisi ve mikrocerrahi 5. Omurga cerrahisi 6. Omuz ve dirsek cerrahisi 7. Ortopedik onkoloji 8. Pediatrik ortopedi 9. Deformite ve ekstremite rekonstrüksiyonları

Tarihin derinliklerinde yapılan araştırmalarda, sakatlıkların ve travmaya uğramış olguların Babil, Mısır, Yunan ve Roma medeniyetlerinde, kendilerine özgü tedavi yöntemleri ile (kalıntılardaki resim, şekil ve yazılı kaynaklardan) tedavi edildikleri görülmektedir. İlk kez 1741’de Paris Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nicholas Andry tarafından yayınlanan kitapta kullanılan “L’Orthopedie” sözcüğü Yunanca kökenli “Orthos” yani “Düzgün veya Düzeltmek” ve “Pedios” yani “Çocuk” kelimelerinin birleşmesinden oluşur. Kelime yapısı olarak ‘’Düzgün Çocuk veya Çocuğu Düzeltmek’’ anlamına gelen Ortopedi anlam olarak çocukluk dönemi yaralanmalarının ve deformitelerinin önemini temsil eder. Aynı zamanda Andry’nin kitabında yer alan düz ve güçlü bir desteğe bağlı eğri bir ağaç Ortopedi ve Travmatoloji’nin evrensel sembolü olmuştur. Günümüz güncel anlamı olarak Ortopedi ve Travmatoloji, vücutta bulunan kemikler, eklemler, kaslar ve sinirlerin yani hareket sistemi organlarındaki problemleri teşhis ve tedavi eden bilim dalıdır. 1780 yılında, sakat çocuklar için ilk Ortopedi Enstitüsü isveç’li Andre Venel tarafından kurulmuştur. 1785 yılında, Ortopedik cerrahinin genel tıp bilimi içinde ayrı bir birim olmasını ilk kez Gerhart Van Swieten, Viyana Üniversitesinde savunmuştur. İbn-i Sina (980-1037) Kitabü'ş-Şifa (İyileşme Kitabı) ile ortaçağ Avrupa’sında 1650 yılına kadar ders kitabı olarak okutulan El-Kanun fi't-Tıb (Tıbbın Kanunu) kitaplarını yazmıştır. El kesilerinde eli fleksiyonda sararak fleksor tendon tamirinin tedavisinden bahsetmiştir. Şerefeddin Sabuncuoğlu (1386-1470) Amasya’da hekimlik yapmıştır. Yazmış olduğu Cerrâhiyye-i İlhâniyye (Cerrâhiyyetü’l-Hâniyye) kitabının en önemli özelliği, cerrahî müdahale tekniklerini gösteren minyatür tekniğinde yapılmış çeşitli resimler içermesi ve sade bir Türkçe ile kaleme alınmış olmasıdır. Kitap, İslam dünyasında cerrahi alanda ilk insan resimli eser olarak bilinmektedir. Ayrı hastalıklardan bahsedildiği 3 bölümden oluşan ve sistematik bir metodla kaleme alınan kitapta; 1. Bab’da 54 tedavi, 7 alet ve 4 insizyonla, uzuvların ve hastalıkların dağlanması anlatılırken, 2. Bab’da 58 tedavi, 131 alet ve 10 insizyon ile cerahatlerin yarılması, dikilmesi ve tedavisi anlatılmıştır. 3. Bab’da ise 24 tedavi ile 11 alet kırık ve çıkıkların tedavisi hakkında bilgi vermektedir. Kitapta aletlerin yanı sıra ameliyatın nasıl yapıldığını gösteren temsili resimlerde hasta ve doktorun pozisyonu ile aletlerin nasıl kullanıldığı da gösterilmektedir.(Şekil 2) Ayrıca, Mücerrebnâme (Deneylerin Neticesi Olan Kitap) adlı kitabında horozlar ve kendi üzerinde yaptığı deney sonuçlarını yazarak deneysel fizyolojiye öncülük etmiştir. Askeri hekim olan Dr. Orhan Abdi (Kurtaran), Seririyat Hastanesi’nde (Gülhane-1898) Rieder Paşanın arzusu ile devrin Padişahı S. Abdülhamit Han tarafından 1900 yılında Almanya'ya (Bonn Üniversitesi) gönderilmiştir. Almanya'da cerrahi pratik yaparak, hem Prof. Max Schede yanında ortopediyi öğrenmesi, ayrıca yine Bonn'da Eschbaum'ın yanına ortopedi aletlerinin nasıl yapıldığını ameli olarak çalışarak öğrenmek üzere devam etmiştir. 1905 yılında Gülhane Serriyat Hastanesi'nde (Ortopedi ve Cerrahi-i Harbi) hocası olarak tayin olunur. "Bu iki ders ilk defa olarak benim tarafımdan tesis edilmiş ve okutulmuştur " demiştir. Askeri ve sivil Tıbbiyelerin birleşmesinden sonra 31. Teşrinisanı (Kasım) 1324 (1907-1908) yeni kurulan Tıp Fakültesinde (Ortopedi ve Ameliyat-ı Cerrahii Kebir) hocası olarak kabul edilir. Dr. Rıza Nur tarafından Atlas Manuel Fenni Cerrahi Ortopedi kitabının Türkçe tercümesi yazılmış ve 1907 de ileri de ameliyathane ve koğuşlar tahsis olunmak üzere Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi haftada bir ders olarak tedrisata koyulmuş ve Dr. Rıza Nur bu kürsüye tayin olunmuştur. Dünyada ve Türkiye'de 1850 yılından tıp dallarındaki ilerlemelerin sonucunda Darülfunun Tıp Fakültesi döneminde yeni ders olarak Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi (Dr. De Lacombe-1921, Dr. Mouchet-1922, Dr. Akif Şakir muavin) bölümü kurulmuştur. 1919 yılında Haydarpaşa’daki şimdiki Numune Hastanesi'nin Haydarpaşa'ya bakan ön yakasındaki karantina olarak kullanılmış kısım Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi KIiniği'ne tahsis edilmiştir. 1923 -1925 yılları arasında Doç. Dr. Akif Şakir Şakar ve Prof. Dr. A. Mouchet Ortopedi ve Çocuk Cerrahisi derslerini ve poliklinik çalışmalarını birlikte yaparlar. 1925 yılından sonra Doç. Dr. Akif Şakir Şakar tüm işleri yalnız başına yürütür, ancak Profesör olmadığı için ve Ortopedi ve Çocuk Cerrahisi dersleri geçici olarak kaldırılır. Doç. Dr. Akif Şakir Şakar, Almanya’da çalışmaya başlar ve eğitimini ilerletir. 1929 yılında fakültenin verdiği (1750 TL) ve Doç. Dr. Akif Şakir Şakar’ın da cebinden harcadığı para ile Haydarpaşa Hastanesi’nde Türkiye’nin ilk modern 10 yataklı Ortopedi ve Çocuk Cerrahisi Kliniği kurulur. İlk asistan 1928 yılı tıbbiye mezunu Dr. iftet (Op. Dr. Iftet Naim Onur) hanımdır. Başka bir konuyu görüşmek için toplanan Tıp Medresesi Müderrisler kurulu isteği üzerine Doç. Dr. Akif Şakir Şakar tarafından yapılan bir torakoplasti ameliyatı sonrası Cerrahi Etfal ve Ortopedi Kliniği’nin de kapatılması istenir ve klinik kapatılır. 1925 yılında Almanya’da Kaza Cerrahisi eğitimini tamamlayarak Cerrahpaşa Hastanesi Cerrahi Şefliği’ne atanan Op. Dr. Burhanettin Bey’in ( A. Toker) başarılı çalışmaları sonrası hastaneye röntgen cihazı alınmıştır. Türkiye’de radyoskopi altında ilk repozisyon Cerrahpaşa Hastanesi’nde Op. Dr. Burhanettin Bey tarafından yapılmıştır. Doç. Dr. Akif Şakir Şakar’ın, 1933 yılında üniversite reformu sonucunda İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi bünyesinde Şişli Çocuk Hastanesi’ndeki Ortopedi ve Çocuk Cerrahisi’ne Profesör olarak atanması ile tekrar eğitim başlamıştır. Türkiye’de ilk defa olguların ameliyat öncesi ve sonrası fotoğrafları ile ameliyatlar Doç. Dr. Akif Şakir Şakar tarafından sinema filmine çekilerek dersler anlatılmıştır. (Hoca, Sinemacılık yapıyor diye meslektaşları tarafından suçlanmıştır ) 1936 yılında Prof. Dr. Akif Şakir Şakar tarafından Türkçe ‘‘Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi Kliniği Dersleri’’ kitabı yazılmıştır. 27.04.1939 tarihinde Türk Ortopedi ve Travmatoloji Şirürjisi Cemiyeti kurulur. 9 Ağustos 1947 tarihinde 6680 sayılı resmi gazetede “Tababet Uzmanlık Belgeleri Hakkında Tüzük” ile Ortopedi ve Çocuk Cerrahisi ayrı bir tıp dalı olarak kabul edilmiş ve uzmanlık eğitimi 3 yıl olarak tespit edilmiştir. 15 Mayıs 1955 tarihinde İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi bünyesinde asansörü, ortez-protez atölyesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon bölümü, radyoloji ve laboratuarları ile birlikte hayvan tecrübe laboratuarı olan ilk Ortopedi ve Çocuk Cerrahisi Hastanesi açılmıştır. Tüberküloz hastalığının kemik ve eklemlerde bıraktığı hasarları önlemek için ilk kez 1944 yılında Baltalimanı’nda ‘’Kemik ve Mafsal Veremi Hastanesi’’ açılmıştır. Bunu, daha sonra Isparta Eğirdir, İzmir Urla ve Trabzon’da açılan Kemik ve Mafsal Veremi Hastane’leri takip etmiştir. 2.06.1961 tarihinde yayınlanan 5/1274 sayılı tüzük ile Çocuk Şirürjisi ile Ortopedi ve Travmatoloji ayrı bir ihtisas dalı olmuştur. 1962 yılında yayınlanan tüzükte ise Ortopedi ve Travmatoloji ayrılarak iki ayrı ihtisas dalı olmuştur. 8.04. 1973 tarihinde yayınlanan tüzükte, Ortopedi ve Travmatoloji tek bir ihtisas dalı olarak kabul edilmiştir. Ayrıca 10 yıl Ortopedi ve Travmatoloji ile uğraşan Genel Cerrahlar ve Travmatolog’lar bir kereye mahsus olmak üzere Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı olmuşlardır. Türkiye’de Ortopedi ve Travmatoloji adı ile ilk klinik, 1962 yılında Doç. Dr. Rıdvan Ege tarafından Ankara’da Gülhane Tıp Akademisi’nde kurulmuştur. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Ortopedi ve Çocuk Cerrahisi kliniği tarafından halen yayınlanmakta olan ‘’Acta Orthopaedice et Traumatologica Turcica’’ dergisi çıkarılmıştır. 27 Mayıs 1966 tarihinde Eğirdir’de Türk Ortopedi ve Travmatoloji bilimi için dönüm noktası olan 1. Türk Ortopedi ve Travmatoloji Kongresi Doç. Dr. Rıdvan Ege tarafından düzenlenmiştir. 7-13 Mayıs 1970 tarihleri arasında uluslararası 1. Congres of the Mediterranean and Middle Eastern Orthopaedic Surgery and Traumatology – MMOT kongresi Prof. Dr. Rıdvan Ege tarafından düzenlenmiştir. Kongrenin son günü Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği (TOTBİD) kurulmuştur. 1990’lı yıllarda at dallar kurulmuş ve her alt dal kendi Ulusal Kongre’lerini yapmaktadır. Ayrıca alt branşlarla ilgili olarak TOTBİD şubeleri kurulmuştur. 2012 yılında Kemik ve Eklem Cerrahisi Derneği kurulmuştur. Ortopedi ve Travmatoloji’nin eğitim alanındaki hedeflerine en doğru şekilde ulaşabilmesi için Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği bünyesi içerisinde 2001 yılında Türk Ortopedi ve Travmatoloji Eğitim Konseyi adı altında (TOTEK) yeni bir bölüm kurulmuştur. TOTEK dernek içerisinde kendi yönergesi doğrultusunda tamamen bağımsız çalışan, ilgi alanı uzmanlık dönemi ve uzmanlık sonrası eğitimi olan bir kuruluştur. Her yıl düzenli olarak ülkedeki tüm asistanların katılımı ile yapılan Uzmanlık Eğitimi Gelişim Sınavı ile asistan eğitimi izlenmekte ve gerekli yönlendirilmeler yapılmaktadır. Türk Ortopedik Araştırma Konseyi (TOAK), 31 Ekim 2013 tarihinde gerçekleştirilen Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği’nin (TOTBİD) Genel Kurul’unda onaylanarak kurulmuş ve çalışmalarına başlamıştır. Temel amacı Türkiye’de asistanlık eğitimi ve genç uzmanların sürekli mesleki eğitimi ile ilgili konularda sorunlarını belirlemek, bunlara çözüm üretmek ve eğitimin standartlarını arttırmak konusunda çalışmalarda bulunmak olan TOTBİD-AGUH Konseyi TOTBİD Yönetim Kurulu’nun 2012 yılında almış olduğu karar ile kurulmuştur. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı, 15.04.2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"un 5. Maddesi ile kurulan Sağlık Bilimleri Üniversitesi Senato Kararı ve YÖK onayı ile kurulmuştur.