Akademik

Genel Bilgiler

Biyoistatistik, biyolojik araştırmalarda nedensellik varsayımlarının geçerliliğini, araştırma yöntembilimi ilkeleri çerçevesinde ve istatistik biliminin olanaklarından yararlanarak değerlendirmeyi sağlayan bilim dalıdır.

Tarihçemiz

İstatistik kelimesi Modern Latincedeki statisticum collegium (devlet konseyi) ve İtalyancadaki statista (devlet adamı, politikacı) kelimelerinden türemiştir. Kelime ilk olarak Almanca'da Gottfried Achenwall tarafından devlete ait verilerin sunulduğu Statistik (1749) adlı eserde devlet bilimi anlamında kullanılmıştır. Bu tanımı içeren İngilizce terim ise o dönemde political arithmetic (siyasi aritmetik) olarak geçmekteydi. İstatistik kelimesi veri toplama ve sınıflandırma anlamını ise yaklaşık olarak 19. yüzyılın başlarında kazandı. Terim İngilizce'ye Sir John Sinclair tarafından aktarıldı. Statistik adlı eserin temel amacı hükümet tarafından ve yönetimsel organlar tarafından kullanılacak veriler sunmaktı. Eyaletler, ve yerel bölgeler hakkında bilgi toplama işi ulusal ve uluslararası istatistik kurumları tarafından sürdürülmektedir. Daha dar anlamda nüfus hakkında düzenli bilgiler ise nüfus sayımları ile elde edilir.20. yüzyıl boyunca kamu sağlığı ile ilgili konularda (epidemiyoloji, biyoistatistik), ekonomik ve sosyal (işsizlik, ekonometri gibi) alanlarda daha titiz araçlara ihtiyaç duyulması istatistiksel uygulamalarda ilerlemeyi zorunlu kılmıştır. Bu ihtiyaç özellikle I. Dünya Savaşı sonucu gelişen, nüfusları hakkında derin bilgi sahibi olmak isteyen refah devletlerinde daha belirgin olmuştur. Bu anlamda "toplum yönetimi adına bilgi toplama isteği" filozof Michel Foucault tarafından biyogüç olarak nitelendirilmiştir, bu terim daha sonra pek çok yazar tarafından da kullanılmıştır. İstatistiğin matematiksel temelleri Pierre Fermat ve Blaise Pascal'ın 1654 yılına kadar giden olasılık kuramı hakkındaki yazışmalarına dayanır. Christiaan Huygens (1657) konunun bilinen ilk bilimsel uygulamasını sunmuştur. Jakob Bernoulli'nin Ars Conjectandi (posthumous, 1713) ve Abraham de Moivre'nin Doctrine of Chances (1718) adlı eserleri konuya matematiğin bir dalı olarak yaklaşmıştır. Hata teorisi Roger Cotes'nin Opera Miscellanea (posthumous, 1722) adlı eserine dayanır , fakat teorinin gözlem hatalarına uygulanmasının ilk örneği Thomas Simpson tarafından 1755'te yazılan (basım: 1756) bir bildiride bulunur. Bu bildirinin 1757 yılındaki tekrar basımı pozitif ve negatif hataların eşit derecede olasılıklı olduğu aksiyomunu kabul ederken, bütün hataları içinde bulunduracağını varsayabileceğimiz belirli tanımlanabilir limitlerin varlığından söz ederek "sürekli hatalar"ı ve bir olasılık eğrisini sunar. Biyoistatistik, Dünyada 1900'lü yılların başlarında bir tıp bilim alanı olarak kabul edilmiştir. Bu kabulden sonra Tüm Tıp Fakültelerinde Biyoistatistik Bilim Dalları kurularak eğitim verilmeye başlanmıştır. Biyoistatistik (Biyometri) dersi, 1950’li yıllarda ülkemizde ilk olarak, İstanbul Tıp Fakültesi’nde Prof. Dr. Sıtkı VELİCANGİL tarafından Hijyen dersleri içerisinde verilmeye başlanmıştır. Biyoistatistik ve Demografi Bilim Dalı ülkemizde ilk kez 1982’de İstanbul Tıp Fakültesi’nde kurulmuştur. Ülkemizde kimi üniversitelerde 1975 yılından beri sağlık bilimleri enstitüleri (YÖK’ten önce sağlık bilimleri fakülteleri) bünyesinde biyoistatistik bilim uzmanlığı ve doktora programları bulunmakta, tıp fakültelerinde biyoistatistik dalında doçentlik dalı olarak bulunmakta fakat tıp fakültelerinde biyoistatistikle ilgili herhangi bir örgütlenme bulunmamaktaydı. Ülkemiz üniversiteleri tıp fakültelerinde YÖK tarafından 1981 yılında Biyoistatistik bilim dalları kurulmuş, 1993 yılından itibaren yine YÖK tarafından Anabilim Dalına dönüştürülmüştür. Mevcut yapılanması ile Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri içerisinde yer alan Biyoistatistik ve Tıp bilişimi Anabilim Dalı Tıp Fakültelerinin mezuniyet öncesi tıp eğitimi ile Sağlık Bilimleri içerisinde yer alan diğer fakülte ve yüksekokulların ilgili bölümlerinde teorik ve uygulamalı eğitim vermektedir. Ayrıca Sağlık Bilimleri Enstitüsü bünyesinde Tıp Fakültesi Biyoistatistik ve Tıp Bilişimi Yüksek Lisans ve Doktora eğitimi vermektedir. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik ve Tıp Bilişimi Anabilim Dalı, 15.04.2015 tarihli ve 29327 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun" un 5. Maddesi ile kurulan Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde Üniversitemiz Senato Kararı ve YÖK onayı ile kurulmuştur. Anabilim Dalı lisans ve lisans üstü eğitimlerinde ve araştırmalara danışmanlık faaliyetlerinde MedicReS İYİ BİYOİSTATİSTİK UYGULAMALAR uluslararası standartları esas alınmaktadır. Tıp ve Sağlık Bilimleri alanlarında; Araştırmalarda Biyoistatistik yöntem ve prensiplerinin doğru kullanımı sağlamak, Farklı bilim dalları ve disiplinlerde çalışan araştırıcılar ile ortak çalışmalar yapmak, Biyoistatistik ve Tıp Bilişimi konularında öncelikle Üniversitemiz birimlerine ve bütün kurum ve kuruluşlara kaliteli danışmanlık hizmeti sunmaktır. Ulusal ve Uluslararası alanda mezuniyet öncesi ve mezuniyet sonrası (Yüksek Lisans ve Doktora) tıp eğitiminde kendi alanında Türkiye’de nitelikli eğitim veren Biyoistatistik Anabilim Dalları arasında yer almaktır. Uluslararası benimsenmiş etik ilke ve kurallara göre eğitim-öğretim, araştırma ve danışmanlık faaliyetleri yürütmek.